Kolonoskopia

Na czym polega kolonoskopia?

Kolonoskopia polega na wprowadzeniu giętkiego aparatu przez kanał odbytu do jelita grubego. Badanie umożliwia uwidocznienie zmian chorobowych takich jak zmiany zapalne jelita, polipy, guzy nowotworowe, zmiany naczyniowe, uchyłki. W razie stwierdzenia obecności zmian patologicznych możliwe jest pobranie materiału do badania mikroskopowego i ewentualne usunięcie niektórych zmian (odcięcie polipa, zniszczenie zmian naczyniowych).  Oba zabiegi są zupełnie bezbolesne.

Kolonoskopie przeprowadza się bez, lub w płytkiej analgosedacji (łagodnie działające leki p/bólowe i uspokajające). Odczuwanie bólu jest indywidualne - badanie nie musi, ale może być bolesne, co jest wynikiem wdmuchiwania powietrza do światła jelita, lub pociągania krezki jelita. Dotyczy to szczególnie pacjentów po przebytych zabiegach operacyjnych, ze zrostami w jamie brzusznej. Rzadko nasilenie bólu jest tak duże, że uniemożliwia przeprowadzenie badania do końca.

Przygotowanie do badania kolonoskopii

Badanie przeprowadza się po odpowiednim oczyszczeniu jelita za pomocą doustnych płynów czyszczących dostępnych w aptece NA RECEPTĘ . Receptę wystawia ośrodek kierujący na badanie. Można ją też uzyskać  w rejestracji Centrum.  Obecnie zalecanymi preparatami są Moviprep lub Fortrans, Eziclen.

Zalecenia dietetyczne

Żelazo należy odstawić na 7 dni przed badaniem. Na 5 dni przed badaniem należy przejść na dietę lekkostrawną bez ziaren i pestek (np. ciemne pieczywo z ziarenkami, orzechy, otręby, muesli, siemię lniane, mak, sezam, płatki owsiane, ogórek, pomidor, kiwi, truskawki - to produkty które na pewno trzeba z diety wykluczyć). Unikać należy tłustych, smażonych potraw, warzyw owoców pestkowych, napojów gazowanych. Jeśli kawa to tylko czarna bez mleka i fusów, w dniu badania nie należy pić kawy. W trakcie tych 5 dniu należy przyjmować jak największe ilości płynów o jasnym zabarwieniu np.: woda niegazowana, soki; jabłkowe, winogronowe, herbata czarna o jasnym zabarwieniu, przecedzony bulion. W dniu badania należy przyjąć leki stosowane przewlekle.

Na 24 godziny przed badaniem powstrzymujemy się od przyjmowania jakichkolwiek pokarmów.

Preparaty czyszczące

Najlepsze efekty w postaci dobrego oczyszczenia jelita grubego uzyskujemy (niezależnie od rodzaju preparatu) przyjmując w/w środki w 2 dawkach. Pierwsza część przygotowania winna mieć miejsce wieczorem w przeddzień badania, drugą część rano w dniu badania. Przyjmowanie drugiej porcji preparatów czyszczących w dniu badania należy tak rozłożyć w czasie, aby skończyć przyjmowanie płynów na 3-4 godziny przed badaniem np gdy badanie jest przewidziane na godz. 12,00 kończymy picie między 8, 00 a 9,00, a gdy badanie jest np. o godz. 8,00 kończymy picie przed godziną 5,00. Jeśli badanie jest w późnych godzinach popołudniowych dopuszczalne jest przyjmowanie obu dawek w dniu badania.

Moviprep: opakowanie preparatu zawiera 2 pakiety w każdym po 2 saszetki A i B. Wieczorem w przeddzień badania ok godz 18:00 rozpuszczamy saszetki A i B w 1 litrze wody. Wypijamy płyn w ciągu 1 godziny i przez następną godzinę przyjmujemy około 1 litra wody. Podobnie postępujemy rano w dniu badania, zaczynamy preparat na 5 godzin przed badaniem i wypijamy 1 litr roztworu i 1 litr wody pamiętając, aby skończyć picie wody na 3 godziny przed badaniem.

Fortrans: opakowanie preparatu zawiera 4 saszetki. Wieczorem w przeddzień badania ok. Godz. 18:00-20:00 rozpuszczamy 2 saszetki w 2 litrach wody. Wypijamy roztwór w ciągu 2 godzin. Podobnie postępujemy rano w dniu badania: wypijamy 2 litry roztworu na 5 godzin przed badaniem, pamiętając, aby skończyć picie wody na 3 godziny przed badaniem.

Eziclen: opakowanie preparatu zawiera 2 buteleczki środka i miarkę. Wieczorem w przeddzień badania ok.godz.18:00 -20:00 wlewamy 1 buteleczkę do miarki i dopełniamy wodą do kreski, wypijamy płyn. Następnie wypijamy 2 miarki czystej wody. Podobnie postępujemy rano w dniu badania zaczynamy picie na 5 godzin przed badaniem i wypijamy 1 miarkę roztwru i 2 miarki wody pamiętając, aby skończyć picie wody na 3 godziny przed badaniem.

Uwaga: w określonych sytuacjach szczególnie wymienionych poniżej należy zasięgnąć informacji u lekarza kierującego nad badanie, swojego lekarza prowadzącego lub lekarza, który ma wykonać badanie.  Poniższe informacje mają charakter informacyjny.

Kolonoskopia a cukrzyca

Zalecane jest wykonanie badania w godzinach rannych, nie należy przyjmować rano doustnych leków przeciwcukrzycowych i insuliny. W razie wątpliwości należy skontaktować się z ośrodkiem wykonującym badanie.

Choroby przewlekłe a kolonoskopia

W dniu badania rano należy zażyć przyjmowane przewlekle leki popijając niewielką ilością wody.

Pacjenci przyjmujący leki wpływające na krzepnięcie krwi

W przypadku wykonywania kolonoskopii diagnostycznej lub ewentualne z pobraniem wycinków nie ma potrzeby odstawiania leków wpływających na krzepliwość krwi. Wskazane jest jedynie przed badaniem oznaczenie INR u pacjentów przyjmujących leki przeciwkrzepliwe  (INR =2,5 do 3,5) . Jeśli planowane są procedury zabiegowe np polipektomia  postępowanie jest uzależnione od stosowanych leków.

1/ Leki przeciwpłytkowe: pochodne kwasu acetylosalicylowego (Aspiryna, Polocard, Acard, Acesan) nie ma potrzeby odstawiana leku

2/ leki przeciwpłytkowe: tiklopidyna ( Ticlo, Aclotin), klopidogrel (Plavix, Clopidix, Arepelex) prasugrel (Efient), tikagrelor (Brilique) powinny być odstawione na 5 dni przed badaniem (jeśli to nie jest przeciwwskazane). Szczegóły odstawienia leków omówić ze swoim lekarzem.  Jeśli leki przeciwpytkowe np. Plavix są stosowane z powodu implantacji do naczyń wieńcowych stentów powlekanych przebytej w ciągu ostatnich 12 miesięcy termin zabiegu endoskopowego należy odroczyć. Jeśli zabieg bezwględnie konieczny ostawienie leków tylko w porozumieniu z kardiologiem. Termin ponownego włączenie  leków zależny od rodzaju i zakresu zabiegu.

3/ doustne leki przeciwzakrzepowe: Warfaryna, Sintrom, Acenokumarol należy odstawić na 5 dni przed badaniem kontrolując przy tym dzień przed badaniem poziom wskaźnika INR (powinien być <1,5).  W zamian za w/w leki należy włączyć w porozumieniu ze swoim lekarzem prowadzącym do leczenie heparynę drobnocząsteczkową ( Clexane, Fraxiparin) w dawce leczniczej. Ostatnia dawka heparyny 24 godz. przed zabiegiem (nie podawać w dniu badania). Informacje o powrocie do leczenia lekami doustnymi udzielone będą po badaniu (zależą od zakresu badania) . Najczęściej pierwszą dawkę przyjmujemy wieczorem w dniu badania. Przez pierwszych 2-3 dni stosuje się łącznie leki doustne i heparynę aż do osiągnięcia terapeutycznego poziomu INR .

4/ nowe leki przeciwkrzepliwe:  dabigatran (Pradaxa)  riwaroksaban (Xarelto) , apiksaban (Eliquis) odstawiamy na 3 dni przed badaniem zamieniając je na heparynę drobnocząsteczkową podawaną podskórnie w dawce leczniczej do dnia poprzedzającego badanie - ostatnia dawka heparyny 24 godziny przed zabiegiem  (szczegóły ustalić ze swoim lekarzem prowadzącym lub kardiologiem)

Kolonoskopia w znieczuleniu

Kolonoskopię można przeprowadzić w głębokiej analgosedacji z udziałem anestezjologa (pacjent śpi podczas badania, nie odczuwa żadnych nieprzyjemnych doznań). Badania w znieczuleniu odbywają się tylko w określone dni tygodnia (należy wcześniej zgłosić to w rejestracji). Konieczne może być  w tym wypadku wykonanie dodatkowych badań dla osób z przewlekłymi schorzeniami, np TSH  dla pacjentów z chorobami tarczycy , kreatyniny i poziomu elektrolitów dla pacjentów z niewydolnością nerek. U pacjentów z poważnymi przewlekłymi  chorobami płuc,  oskrzeli koniecznie jest wykonanie RTG klatki piersiowej, a u pacjentów z nadciśnieniem, niewydolnością krążenia,  chorobą niedokrwienną, zaburzeniami rytmu serca konieczne jest wykonanie  EKG.  Badania są aktualne przez miesiąc. Ponadto pacjenci przyjmujących leki takie jak Sintrom, Acenokumarol, Warfaryna  winni mieć aktualny wynik INR (48 godzin).  Przed badaniem pacjnet wypełnia ankietę anestezjologiczna i jest konsultowany przez lekarza anestezjologa. Na badanie w znieczuleniu należy zgłosić się z pełnoletnią osobą towarzyszącą.

Przeciwwskazania do badania

Przewlekłe choroby takie jak:  niestabilna dławica sercowa, niedawno przebyty zawał m. serca, niewyrównana niewydolność krążenia, nieuregulowane ciśnienie tętnicze, istotne zaburzenia rytmu serca, poważne zaburzenia krzepnięcia wynikające z przewlekłych chorób krwi lub chorób wątroby lub przyjmowanych leków, astma oskrzelowa lub POCHP o ciężkim przebiegu, niewydolność oddechowa, niedawno przebyty zabieg operacyjny w obrębie jamy brzusznej, objawy "ostrego brzucha" oraz brak świadomej zgody na badanie gastroduodenoskopii

Objawy niepożądane i powikłania

Powikłania zabiegu endoskopowego zdarzają się niezmiernie rzadko -raz na kilka tysięcy badań i należą do nich przedziurawienie ściany jelita, krwawienie, które mogą wymagać zabiegu operacyjnego. Powikłania ogólne zdarzają się jeszcze rzadziej i mogą to być np. zawał m. serca, bóle wieńcowe, zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie krążenia, wzrost lub spadek ciśnienia tętniczego, duszność, bezdech, napad padaczki.

Postępowanie po badaniu kolonoskopii

Dyskomfort po badaniu (wzdęcia i kolkowe bóle brzucha ) mogą utrzymywać się przez kilka godzin po badaniu i są wynikiem zalegania wprowadzonego podczas badania powietrza. Nie należy wstrzymywać oddawania gazów. Można przyjąć Espumisan. Przez okres kilku dni po badaniu mogą występować luźniejsze stolce, ze śluzem i śladową ilością krwi.  Jeśli podawano leki znieczulające nie wolno w dniu badania spożywać alkoholu, prowadzić pojazdów mechanicznych, obsługiwać urządzeń elektromechanicznych ani podejmować czynności prawnych. Pacjent, u którego przeprowadzano badanie w znieczuleniu opuszcza Pracownię pod opieką pełnoletniej osoby towarzyszącej.

Wystąpienie w ciągu najbliższych dni po badaniu takich objawów jak obfite krwawienie z odbytnicy, silne bóle brzucha, twardy, wzdęty brzuch, gorączka, brak perystaltyki jelit, brak oddawania gazów, nudności, wymioty najczęściej świadczy o wystąpieniu poważnych powikłań. Konieczny pilny kontakt  z SOR najbliższego Szpitala.

Jak zarejestrować się na badanie kolonoskopii?

W Centrum Gastrologiczno-Hepatologicznym we Wrocławiu wykonujemy badanie kolonoskopii prywatnie jak i w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Aby zarejestrować się na badanie prosimy o kontakt telefoniczny lub mailowy.